ข่าวปี ๒๕๖๔ ที่ส่งเข้าประกวด ยังคงสะท้อนการทำงานของกองบรรณาธิการต่อการรายงานข่าวเชิงสืบสวน และยังเป็นข่าวเชิงปริมาณที่การเปลี่ยนแปลงเกิดจากหลากหลายสื่อต่างนำเสนอตามกระแส อันทำให้ในปีนี้ ไม่มีข่าวใดได้รับรางวัลยอดเยี่ยม
อย่างไรก็ตาม สัมปทานรังนกอีแอ่นหรือ ‘นางแอ่น’ ในพื้นที่ตำบลเกาะหมาก อำเภอปากพยูน จังหวัดพัทลุง ที่หน้าข่าวภูมิภาคไทยรัฐเริ่มต้นรายงาน เมื่อ 25 มีนาคม 2564 และยังคงเสนอต่อเนื่องถึงอุปสรรคที่ทำให้การประมูลไม่ประสบความสำเร็จจากวิกฤตโควิด-19 ส่งผลทางเศรษฐกิจต่อราคากลางที่กำหนดไว้ 500 ล้านบาท ซึ่งในที่สุดก็มีผู้ประมูลได้ ในราคา 400 ล้านบาท
แต่ประเด็นเปลี่ยนไปเมื่อพบการลักรังนกไปขายในตลาดมืดด้วยวิธีการสุมไฟที่ทำให้ลูกนกนับหลายแสนเสียชีวิต ซึ่งหน้าข่าวภูมิภาคไทยรัฐ เมื่อ 16 กันยายน 2564 พาดหัว ‘ฆ่าลูกนกนับล้าน’ โดยอาศัยวิธีประมาณการในข่าว และได้ขึ้นหน้า 1 ครั้งแรกเมื่อ 19 กันยายน 2564 หลังรายงานที่หน้า 10 มาตลอด
คดีนี้มีผู้ต้องหา 38 ราย ในจำนวนนี้ เป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐหน่วยงานต่าง ๆ ทั้งตำรวจ เจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครอง ป่าไม้ เจ้าหน้ากรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช และเจ้าหน้าที่ส่วนท้องถิ่นที่มากถึง 21 ราย
จุดเด่นของข่าวนี้อยู่ที่การติดตามนำเสนอโดยใช้พื้นที่ข่าวภูมิภาครายงานอย่างต่อเนื่อง แม้ไม่ได้กล่าวถึงปรากฏการณ์เจ้าหน้าที่ของรัฐจากหลายหน่วยงานร่วมกันทุจริต และไม่ได้ใช้กระบวนการรายงานข่าวเชิงสืบสวน แต่ก็มีการส่งฟ้องผู้ต้องหาได้ในเบื้องต้น
คุณค่าข่าวนี้แม้ไม่ถึงกับยอดเยี่ยม แต่ก็เหนือกว่าการเป็นข่าวชมเชย
คณะกรรมการตัดสินจึงมีมติให้ข่าว ‘ตีแผ่กระบวนการลักรังนกอีแอ่นครั้งมโหฬาร ฆ่านกนับล้านตัว’ โดยทีมข่าวภูมิภาค กองบรรณาธิการหนังสือพิมพ์ไทยรัฐ เป็นข่าวดีเด่น รางวัลอิศรา อมันตกุล ประจำปี ๒๕๖๔
