สื่อกับการรายงานข่าวในสถานการณ์ขัดแย้ง (2)

สิ่งที่นักข่าวอินเดียหยิบยกมาเป็นกรณีศึกษาระหว่างการแลกเปลี่ยนความเห็นกันก็ คือคราวที่ผู้ก่อการร้ายยึดโรงแรมหลายแห่งในเมืองมุมไบหรือบอม
เบย์เดิมเมื่อปลายปีที่แล้ว สื่อโทรทัศน์ของแดนภารตซึ่งไม่เคยมีประสบการณ์ในการนำเสนอข่าวในภาวะวิกฤติมาก่อน จึงแข่งกันอย่างเอาเป็นเอาตายในการชิงความเป็นผู้นำการนำเสนอข่าวอย่างละเอียดทุกซอกทุกมุม ยิ่งเป็นเป็นรายแรกที่ได้นำเสนอข่าวเดี่ยวหรือข่าวเจาะลึกก่อนใครเพื่อนก็ยิ่งดี ท้ายสุดก็ลงเอยด้วยการถ่ายทอดสด 24 ชั่วโมงแบบรายการเรียลิตี้โชว์

สงครามชิงความเป็นเจ้าสื่อในรายการเรียลิตี้ยุทธการยึดมุมไบ ยิ่งทวีความดุเดือดมากขึ้นถึงขนาดมีการถ่ายทอดสดการโรยตัวลงจากเฮลิคอปเตอร์ของหน่วยจู่โจมที่ต้องการชิงพื้นที่คืน รวมทั้งถ่ายให้เห็นจุดที่หน่วยจู่โจมซุ่มอยู่ การสัมภาษณ์ญาติมิตรของผู้ที่กำลังซ่อนตัวอยู่ฯลฯ ทำให้ผู้ก่อการร้ายรู้ทุกความเคลื่อนไหวของหน่วยจู่โจมผ่านรายการเรียลิตี้ของสื่อโทรทัศน์

ผลตามมาก็คือยุทธการยึดเมืองมุมไบยึดเยื้อนานหลายวันและมีผู้เสียชีวิตจำนวนมาก คุ้มกันไหมกับการแข่งขันการนำเสนอรายการเรียลิตี้ของสื่อโทรทัศน์อินเดีย

บทเรียนนี้ทำให้ผู้บริหารสื่อของอินเดียทั้งหนังสือพิมพ์และโทรทัศน์ต้องหันมาพิจารณาตัวเอง ก่อนจะได้ข้อสรุปตรงกันว่าสื่อต้องมีความรับผิดชอบมากขึ้นและจะต้องมีความละเอียดอ่อนในประเด็นข่าวที่อ่อนไหวที่จะต้องนำเสนอ หรืออีกนัยหนึ่งมีวิจารณญาณว่าเวลาใดที่ควรนำเสนอข่าวนั้นหรือควรระงับไว้ก่อนจนกว่าจะถึงเวลาอันควร เพื่อไม่ให้ขัดขวางการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ ทั้งนี้เพื่อประโยชน์ของสาธาณชนเป็นสำคัญ

ข้อเตือนใจสำคัญประการที่ 2 ที่สอดคล้องกับสถานการณ์ที่เกิดขึ้นใน 3 จังหวัดภาคใต้พอดี นั่นก็คือสื่อจะต้องรู้เท่าทันการเมืองและไม่กระโจนสู่กับดักทางการเมืองที่หยิบยกเรื่องความเชื่อทางศาสนามาเป็นเครื่องบังหน้า พูดง่ายๆก็คือระวังการพาดหัวว่า"ศึกศาสนา"ให้ดี เพราะจริงๆแล้วศาสนิกชนไม่ว่าจะนับถือศาสนาใดต่างไม่ต้องการจะให้มีความขัดแย้งหรือความรุนแรงขึ้น แต่นักการเมืองต่างหากที่หยิบยกประเด็นความแตกต่างทางศาสนามาเป็นข้ออ้างเพื่อบรรลุความทะเยอทะยานทางการเมืองของตัวเอง

ถึงแม้ว่าที่ประชุมจะไม่พูดถึงอดีตประธานาธิบดีจอร์จ ดับเบิลยู บุช แห่งแดนอินทรีย์อเมริกา แต่ดิฉันคิดว่าเขาผู้นี้แหล่ะที่สมควรเอ่ยอ้างมากที่สุดในฐานะผู้จุดชนวนและขยายปมขัดแย้งทางศาสนาเพื่อบรรลุเป้าหมายทางการเมืองนั่นก็คือกระพือความ เป็นมหาอำนาจไร้เทียมทานของพญาอินทรีย์