เรื่อง : การใช้ช่องทางของสื่อมวลชนในการเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับการพัฒนาเกษตรอินทรีย์ในประเทศไทย
ผู้ศึกษา : นางนาถฤดี นาครวาจา
กรรมการที่ปรึกษา : นายวันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์
ปี :2552
บทคัดย่อ
รายงานฉบับนี้เป็นการศึกษาถึงช่องทางของสื่อมวลชนที่จะสื่อถึงผู้บริโภคภายในประเทศให้รับรู้เรื่องราวการพัฒนาเกษตรอินทรีย์ไทย เนื่องจาก ผู้บริโภคถือเป็นกลไกที่สำคัญยิ่งของกระบวนการพัฒนาเกษตรอินทรีย์ และเป็นพื้นฐานที่สำคัญของระบบตลาดที่เข้มแข็งทั้งในระดับท้องถิ่นและการค้าส่งออก แต่ขณะนี้ทั้งผู้ผลิตและผู้บริโภคต่างก็มีความสับสนกับฉลากหรือการใช้เครื่องหมายรับรองสินค้าที่ใช้ชื่อหรือความหมายคล้ายผลิตภัณฑ์อินทรีย์ที่ออกให้โดยหน่วยงานต่างๆ รวมถึงโดยผู้จัดจำหน่ายหรือผู้ค้าปลีกเอง
เนื่องจากผู้ศึกษามีเวลาจำกัด จึงได้เลือกใช้วิธีการศึกษาข้อมูลจากสื่ออิเล็คทรอนิคส์ออนไลน์ ที่เป็นบทความทางวิชาการเกี่ยวกับสื่อสารมวลชน สิ่งพิมพ์ออนไลน์ และศึกษาจากเอกสารสิ่งพิมพ์ของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ หนังสือ วารสาร สิ่งพิมพ์ รายงานการประชุมของทางราชการ ซึ่งถือเป็นข้อมูลเบื้องต้นสำหรับการศึกษาให้เข้าใจบทบาทของสื่อมวลชนในการพัฒนาสังคม ในมิติของการสร้างความเชื่อมั่นให้แก่ผู้บริโภคต่อตัวผลิตภัณฑ์อินทรีย์ที่มาจากกระบวนการผลิตอินทรีย์ที่แท้จริง และได้พบว่าสื่อประเภทอิเลคทรอนิคส์ออนไลน์มีข่าวสารข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องเกษตรอินทรีย์อยู่ไม่น้อย แต่ส่วนใหญ่เน้นกลุ่มเป้าหมายที่เป็นผู้ผลิตและผู้ซื้อผู้ขายมากกว่า มีส่วนน้อยที่ต้องการสื่อสารถึงผู้บริโภคโดยตรง ซึ่งผู้นำเสนอมักเป็นผู้ประกอบการที่ได้รับการรับรองคุณภาพผลิตภัณฑ์เกษตรอินทรีย์ตามมาตรฐานของหน่วยงานรับรองโดยตรง โดยมีคอลัมน์ที่ให้ความรู้แก่ผู้บริโภคโดยเฉพาะใน Web site ของตน
อย่างไรก็ดี ในรายงานฉบับนี้มีข้อเสนอแนะอยู่สามประเด็น คือการเสนอให้องค์กรสื่อมวลชนที่สนใจในประเด็นอาหารสุขภาพและสิ่งแวดล้อม แสดงบทบาทเป็นตัวแทนของผู้บริโภคในการนำเสนอข้อมูล ข่าวสารในเชิงรุกเพื่อช่วยลดความสับสนของผู้บริโภค และการเสนอให้แหล่งทุนด้านงานวิจัยให้ความสำคัญกับการเพิ่มจำนวนงานวิจัยที่เกี่ยวกับการบริโภคผลิตภัณฑ์อินทรีย์ให้มากขึ้น ข้อเสนอแนะประการสุดท้ายคือการเสนอให้ตัวแทนผู้บริโภคเข้าไปมีบทบาทร่วมในการพัฒนามาตรฐานเกษตรอินทรีย์ รวมถึงการกำหนดราคาสินค้าอินทรีย์ ซึ่งถือเป็นบทบาทของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในขบวนการพัฒนาเกษตรอินทรีย์อย่างแท้จริง