บันทึกความเข้าใจ
ระหว่าง
สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา
สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย
และสมาคมผู้สื่อข่าวเศรษฐกิจ
เรื่อง
การโฆษณา เสนอข่าว และประชาสัมพันธ์เกี่ยวกับผลิตภัณฑ์สุขภาพทางสื่อ
พ.ศ.2550
____________________
เพื่อให้การบังคับใช้กฎหมาย ว่าด้วยการโฆษณาที่อยู่ในความรับผิดชอบของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา โดยเฉพาะที่มีการโฆษณาทางสื่อต่างๆ เป็นไปอย่าง มีประสิทธิภาพ บรรลุวัตถุประสงค์ของกฎหมาย และลดปัญหาข้อโต้แย้งในกรณีที่มีการดำเนินคดีตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายว่าด้วยการโฆษณา อีกทั้งเพื่อเป็นการประสานความร่วมมือและสร้างสัมพันธภาพที่ดีต่อกันระหว่างสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย และสมาคมผู้สื่อข่าวเศรษฐกิจ ในอันที่จะคุ้มครองผู้บริโภคด้านการโฆษณาให้มีประสิทธิภาพ และเข้มแข็งอย่างมีบูรณาการ สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย และสมาคมผู้สื่อข่าวเศรษฐกิจ จึงได้ร่วมกันจัดทำบันทึกความเข้าใจไว้ ดังต่อไปนี้
หมวด 1
บททั่วไป
- 1. ในบันทึกความเข้าใจนี้
“โฆษณา” หมายความรวมถึง กระทำการไม่ว่าด้วยวิธีใดๆให้ประชาชนเห็นหรือทราบ
ข้อความเพื่อประโยชน์ในทางการค้า
“การประชาสัมพันธ์” หมายความว่า การที่สื่อมวลชนนำเสนอข่าว ภาพ หรือบทความ โดยไม่ได้รับประโยชน์ทางการค้า
“ข้อความ” หมายความรวมถึง กระทำให้ปรากฏด้วยอักษร ภาพ ภาพดนตรี แสง เสียง เครื่องหมาย หรือกระทำการอย่างใดๆที่ทำให้บุคคลทั่วไปเข้าใจความหมายได้
“ผู้ประกอบธุรกิจ” หมายความว่า ผู้ขาย ผู้ผลิตเพื่อขาย ผู้สั่งหรือนำเข้ามาในราชอาณาจักรเพื่อขาย หรือซื้อเพื่อขายต่อซึ่งสินค้า หรือบริการ เเละหมายความรวมถึงผู้ประกอบกิจการโฆษณาด้วย
“สื่อโฆษณา” หมายความว่าสิ่งที่ใช้เป็นสื่อในการโฆษณา เช่น หนังสือพิมพ์ สิ่งพิมพ์ วิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ ไปรษณีย์โทรเลข โทรศัพท์ หรือป้าย
“โฆษณาแฝง” หมายความรวมถึงการแสดงสรรพคุณ คุณประโยชน์ หรือคุณภาพของผลิตภัณฑ์สุขภาพ ซึ่งมิได้แสดงในรูปแบบของการโฆษณาโดยทั่วไปหรือในสิ่งโฆษณา แต่ได้นำเสนอในรูปของบทความ บทสัมภาษณ์ คอลัมน์ หรือรูปแบบอื่นใดอันมีลักษณะสื่อถึงสรรพคุณ คุณประโยชน์ หรือคุณภาพของผลิตภัณฑ์สุขภาพนั้นๆ
“ผลิตภัณฑ์สุขภาพ” หมายความว่า ผลิตภัณฑ์ยา อาหาร เครื่องมือแพทย์ เครื่องสำอาง หรือวัตถุอันตราย
2. ข้อกำหนดการโฆษณาผลิตภัณฑ์สุขภาพตามกฎหมาย
2.1 การโฆษณาผลิตภัณฑ์ยา อาหาร และเครื่องมือแพทย์ ผู้โฆษณาจะต้องได้รับอนุญาตจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาก่อนจึงจะโฆษณาได้ ตามข้อกำหนดพระราชบัญญัติยา พ.ศ.2510 และฉบับแก้ไขเพิ่มเติม พระราชบัญญัติอาหาร พ.ศ.2522 และพระราชบัญญัติเครื่องมือแพทย์ พ.ศ.2531 ตามลำดับ
(1) การโฆษณายา และเครื่องมือแพทย์ ที่กระทำเพื่อประโยชน์ในทางการค้าต้องได้รับอนุญาตก่อนจึงจะทำการโฆษณาได้
(2) การโฆษณาอาหาร หากโฆษณาสรรพคุณ คุณประโยชน์ หรือคุณภาพของอาหาร เพื่อประโยชน์ทางการค้าไม่ว่าโดยทางตรงหรือทางอ้อม ต้องได้รับอนุญาตก่อนจึงจะทำการโฆษณาได้ แต่ถ้าไม่มีการแสดงสรรพคุณ คุณประโยชน์ หรือคุณภาพของอาหารนั้น ไม่อยู่ในเกณฑ์ที่ต้องได้รับอนุญาตโฆษณา
2.2 การโฆษณาเครื่องสำอางและวัตถุอันตราย สามารถโฆษณาได้โดยไม่ต้อง
ขออนุญาตโฆษณาโดยแสดงข้อความหรือภาพ ตามข้อกำหนดพระราชบัญญัติเครื่องสำอาง พ.ศ. 2535 พระราชบัญญัติวัตถุอันตราย พ.ศ.2535 ประกอบพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภค พ.ศ. 2522
3. การประสานความร่วมมือ
เพื่อเป็นการป้องกัน และลดการกระทำที่เป็นการฝ่าฝืนกฎหมายว่าด้วยการโฆษณาผลิตภัณฑ์สุขภาพอันจะทำให้การโฆษณาเป็นไปโดยถูกต้องตามกฎหมาย และผู้บริโภคได้รับข้อมูลข่าวสารอย่างถูกต้อง จึงกำหนดแนวทางการพิจารณาและประสานความร่วมมือ ดังนี้
3.1 การเสนอข่าวและประชาสัมพันธ์ ข้อความ ภาพ บทความ หรือการโฆษณาแฝงของสื่อและผู้ประกอบธุรกิจให้คำนึงถึงหลักเจตนาเป็นสำคัญ
3.2 การเสนอข่าวและประชาสัมพันธ์ ข้อความ ภาพ บทความ หรือการโฆษณาแฝง หากก่อให้เกิดความเข้าใจผิดต่อประชาชน ซึ่งสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาเห็นว่าจำเป็นต้องแก้ไข ให้สื่อเป็นผู้แก้ไข ชี้แจง หรืออธิบายข้อเท็จจริงดังกล่าวด้วย
3.3 ใช้คู่มือเกี่ยวกับการโฆษณาผลิตภัณฑ์สุขภาพตามที่ปรากฏในภาคผนวก เป็นข้อมูลแนวทางประกอบการพิจารณาดำเนินการโฆษณา ดังนี้
(1) ภาคผนวก ก. คู่มือการโฆษณาผลิตภัณฑ์สุขภาพสำหรับผู้รับผิดชอบสื่อโฆษณา
(2) ภาคผนวก ข. คู่มือแนวทางการพิจารณาข้อความหรือภาพที่มีลักษณะเกินจริง เป็นเท็จ หลอกลวง หรือก่อให้เกิดความไม่เป็นธรรมต่อผู้บริโภค และอื่นๆ
3.4 ก่อนที่จะโฆษณาผลิตภัณฑ์ยา อาหาร และเครื่องมือแพทย์ในสื่อต่าง ๆ ให้บรรณาธิการตรวจสอบกับผู้ประกอบธุรกิจในเบื้องต้นก่อนว่าข้อความหรือภาพที่จะลงโฆษณานั้น ได้รับอนุญาตให้โฆษณาจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาแล้วหรือไม่
หากตรวจสอบแล้วมีใบอนุญาตให้โฆษณา และแม้จะมีข้อความหรือภาพนอกเหนือจากที่ได้รับอนุญาตซึ่งมิใช่เป็นการกระทำของสื่อ การโฆษณาของสื่อนั้น ย่อมไม่เป็นความผิดตามกฎหมาย
3.5 จัดให้มีการประชุม อบรม สัมมนาร่วมกัน เพื่อประสานความร่วมมือให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อการโฆษณาผลิตภัณฑ์สุขภาพ อย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง
3.6 การประสานและปรึกษาหารือเกี่ยวกับการโฆษณาผลิตภัณฑ์สุขภาพให้ติดต่อโดยตรงกับหน่วยงานโฆษณาของแต่ละผลิตภัณฑ์ ตามที่ปรากฏในท้ายภาคผนวก ข
หมวด 2
การกระทำที่ไม่เข้าข่ายเป็นความผิดตามกฎหมายว่าด้วยการโฆษณา
4. การโฆษณา เสนอข่าว และประชาสัมพันธ์ของสื่อที่ไม่เข้าข่ายเป็นความผิดตามกฎหมายว่าด้วยการโฆษณา
4.1 ผลิตภัณฑ์ยา และเครื่องมือแพทย์ ซึ่งได้รับอนุญาตโฆษณาจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา หรือการโฆษณาแต่เพียงภาพลักษณ์กิจการของผู้ประกอบธุรกิจ ไม่ว่าสื่อจะได้รับค่าจ้างตอบแทนหรือไม่ก็ตาม
4.2 ผลิตภัณฑ์อาหารซึ่งได้รับอนุญาตโฆษณาจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา หรือการโฆษณาที่ไม่ต้องขออนุญาต ได้แก่ การโฆษณาที่ไม่แสดงสรรพคุณ คุณประโยชน์ หรือคุณภาพ หรือการโฆษณาที่แสดงแต่เพียงชื่อ ประเภทของอาหาร หรือภาพลักษณ์กิจการของ ผู้ประกอบธุรกิจ ไม่ว่าสื่อจะได้รับค่าจ้างตอบแทนหรือไม่ก็ตาม
4.3 ผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง และวัตถุอันตราย ที่ไม่มีการกล่าวอ้างหรือโอ้อวดสรรพคุณ คุณประโยชน์ หรือคุณภาพของผลิตภัณฑ์อันเป็นเท็จหรือเกินจริง หรืออาจก่อให้เกิดความไม่เป็นธรรมต่อผู้บริโภคเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์นั้นโดยพิจารณาจากคู่มือในภาคผนวก ข. เป็นแนวทาง ทั้งนี้ไม่ว่าสื่อจะได้รับค่าจ้างตอบแทนหรือไม่ก็ตาม
4.4 การโฆษณา เสนอข่าวและประชาสัมพันธ์ซึ่งผู้ประกอบธุรกิจได้จัดเปิดตัวสินค้าใหม่เป็นครั้งแรก โดย
(1) ผลิตภัณฑ์ยาและเครื่องมือแพทย์ที่ไม่มีการกล่าวอ้างหรือแสดงให้เข้าใจได้ถึงสรรพคุณ คุณประโยชน์หรือคุณภาพ หรือได้ระบุแต่เพียงกลุ่มของยาและภาพลักษณ์กิจการของผู้ประกอบธุรกิจ สำหรับกรณีที่เป็นการเสนอข่าวหรือประชาสัมพันธ์เกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ยานั้นจะต้องอยู่ภายใต้หลักเกณฑ์พระราชบัญญัติยา พ.ศ. 2510 มาตรา 88 มาตรา 89 และมาตรา 90 ด้วย
(2) ผลิตภัณฑ์อาหาร ที่ไม่มีการกล่าวอ้างหรือแสดงให้เข้าใจได้ถึงสรรพคุณ คุณประโยชน์หรือคุณภาพ หรือได้ระบุแต่เพียงชื่อและประเภทของอาหาร รวมถึงภาพลักษณ์กิจการของผู้ประกอบธุรกิจ
(3) ผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง และวัตถุอันตราย ที่ไม่มีการกล่าวอ้างหรือโอ้อวดสรรพคุณ คุณประโยชน์ หรือคุณภาพของผลิตภัณฑ์อันเป็นเท็จหรือเกินจริง หรืออาจก่อให้เกิดความไม่เป็นธรรมต่อผู้บริโภคเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์นั้น
4.5 การโฆษณา เสนอข่าวและประชาสัมพันธ์ซึ่งแสดงเฉพาะข้อความตามที่ระบุไว้ในฉลากของผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ผู้ประกอบธุรกิจได้จัดทำขึ้น สำหรับกรณีที่เป็นการเสนอข่าวหรือประชาสัมพันธ์เกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ยานั้นจะต้องอยู่ภายใต้หลักเกณฑ์พระราชบัญญัติยา พ.ศ. 2510 มาตรา 88 (4) (5) (6) และ (8) ด้วย
4.6 การโฆษณา เสนอข่าว และประชาสัมพันธ์ผลิตภัณฑ์ที่มาจากสมุนไพรตามที่กำหนด
ในข้อ 4.1 - 4.5
5. การโฆษณา เสนอข่าว และประชาสัมพันธ์ของผู้ประกอบธุรกิจที่ไม่เข้าข่ายเป็นความผิด ตามกฎหมายว่าด้วยการโฆษณา
5.1 ผลิตภัณฑ์ยา และเครื่องมือแพทย์ ซึ่งได้รับอนุญาตให้โฆษณาจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา หรือการโฆษณาแต่เพียงภาพลักษณ์กิจการของผู้ประกอบธุรกิจ
5.2 ผลิตภัณฑ์อาหาร ซึ่งได้รับอนุญาตให้โฆษณาจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา หรือการโฆษณาที่ไม่ต้องขออนุญาต ได้แก่ การโฆษณาที่ไม่แสดงสรรพคุณ คุณประโยชน์ หรือคุณภาพ หรือการโฆษณาที่แสดงแต่เพียงชื่อ ประเภทของอาหาร หรือภาพลักษณ์กิจการของผู้ประกอบธุรกิจ
5.3 ผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง และวัตถุอันตราย ที่ไม่มีการกล่าวอ้างหรือโอ้อวดสรรพคุณ คุณประโยชน์ หรือคุณภาพของผลิตภัณฑ์อันเป็นเท็จหรือเกินจริง หรืออาจก่อให้เกิดความไม่เป็นธรรมต่อผู้บริโภคเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์นั้น โดยพิจารณาจากคู่มือในภาคผนวก ข. เป็นแนวทาง
5.4 การโฆษณา เสนอข่าวและประชาสัมพันธ์ซึ่งผู้ประกอบธุรกิจ ผลิตภัณฑ์สุขภาพได้จัดเปิดตัวสินค้าใหม่เป็นครั้งแรก ภายใต้เงื่อนไขดังนี้
(1) ผลิตภัณฑ์ยา และเครื่องมือแพทย์ ที่ไม่มีการกล่าวอ้างหรือสื่อให้เข้าใจได้ถึงสรรพคุณ คุณประโยชน์ หรือคุณภาพ หรือได้ระบุแต่เพียงกลุ่มของยาและภาพลักษณ์กิจการของผู้ประกอบธุรกิจ สำหรับกรณีที่เป็นการเสนอข่าวหรือประชาสัมพันธ์เกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ยานั้นจะต้องอยู่ภายใต้หลักเกณฑ์พระราชบัญญัติยา พ.ศ. 2510 มาตรา 88 มาตรา 89 และมาตรา 90 ด้วย
(2) ผลิตภัณฑ์อาหารที่ไม่มีการกล่าวอ้างหรือสื่อให้เข้าใจได้ถึงสรรพคุณ คุณประโยชน์ หรือคุณภาพด้วยแล้ว หรือได้ระบุแต่เพียงชื่อและประเภทของอาหาร รวมถึงภาพลักษณ์กิจการของผู้ประกอบธุรกิจ
(3) ผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง และวัตถุอันตราย ที่ไม่มีการกล่าวอ้างหรือโอ้อวดสรรพคุณ คุณประโยชน์ หรือคุณภาพของผลิตภัณฑ์อันเป็นเท็จหรือเกินจริง หรืออาจก่อให้เกิดความไม่เป็นธรรมต่อผู้บริโภคเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์นั้น
5.5 การโฆษณา เสนอข่าวและประชาสัมพันธ์ ซึ่งแสดงเฉพาะข้อความจากฉลากของผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ผู้ประกอบธุรกิจได้จัดทำขึ้น สำหรับกรณีที่เป็นการเสนอข่าวหรือประชาสัมพันธ์เกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ยานั้นจะต้องอยู่ภายใต้หลักเกณฑ์พระราชบัญญัติยา พ.ศ. 2510 มาตรา 88 (4) (5) (6) และ (8) ด้วย
หมวด 3
การกระทำที่เข้าข่ายเป็นความผิดตามกฎหมายว่าด้วยการโฆษณา
6. การโฆษณา เสนอข่าว และประชาสัมพันธ์ของสื่อที่เข้าข่ายเป็นความผิดตามกฎหมายว่าด้วยการโฆษณา
6.1 ผลิตภัณฑ์ยา อาหาร และเครื่องมือแพทย์ ที่ไม่ได้รับอนุญาตโฆษณาซึ่งสื่อได้รับค่าจ้างตอบแทนตามสัญญาว่าจ้าง หรือตามข้อตกลงตามประเพณีในธุรกิจ มีความผิดตามกฎหมายเช่นเดียวกับผู้ประกอบธุรกิจ หรือบุคคลอื่นใดที่มีส่วนร่วมในการโฆษณา
6.2 ผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง และวัตถุอันตราย ที่มีการกล่าวอ้างหรือโอ้อวดสรรพคุณ คุณประโยชน์ หรือคุณภาพของผลิตภัณฑ์อันเป็นเท็จ หรือเกินจริง หรืออาจก่อให้เกิดความ ไม่เป็นธรรมต่อผู้บริโภค
6.3 กระทำการโฆษณาแฝงเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์สุขภาพไม่ว่ารูปแบบหรือลักษณะใดที่สื่อได้รับค่าจ้างตอบแทนตามสัญญาว่าจ้าง หรือตามข้อตกลงตามประเพณีในทางธุรกิจ ซึ่งกระทำครบองค์ประกอบความผิดตามกฎหมายว่าด้วยการโฆษณา
7. การโฆษณา เสนอข่าว และประชาสัมพันธ์ของผู้ประกอบธุรกิจที่เข้าข่ายเป็นความผิดตามกฎหมายว่าด้วยการโฆษณา
7.1 ผลิตภัณฑ์ยา อาหาร และเครื่องมือแพทย์ ที่ไม่ได้รับอนุญาตจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา หรือใช้ข้อความหรือภาพนอกเหนือจากที่ได้รับอนุญาต
7.2 ผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง และวัตถุอันตราย ที่มีการกล่าวอ้างหรือโอ้อวดสรรพคุณ คุณประโยชน์ หรือคุณภาพของผลิตภัณฑ์อันเป็นเท็จ หรือเกินจริง หรืออาจก่อให้เกิดความ ไม่เป็นธรรมต่อผู้บริโภค
7.3 กระทำการโฆษณาแฝงเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์สุขภาพไม่ว่ารูปแบบหรือลักษณะใดซึ่งกระทำครบองค์ประกอบความผิดตามกฎหมายว่าด้วยการโฆษณา
_________________________